DE SCHAAMTE WORDT WEGGELACHEN
Bijna 1 op de vijf Amsterdammers loopt het risico op een problematische schuld. Zorgelijk, vindt SP-wethouder Arjan Vliegenthart. “Niemand in Amsterdam mag aan de kant staan.” Hij komt met een breed pakket aan maatregelen. Ook juicht hij initiatieven toe zoals Vonk, een project van De Regenboog Groep waarin mensen in armoede een maatje krijgen om weer grip te krijgen op hun leven.
“Ruim tachtigduizend Amsterdamse huishoudens hebben een risico op een problematische schuld, dat is nog net geen 1 op de vijf”, zegt Arjan Vliegenthart in de tv-documentaire SCHULDIG. “Voor een stad van onze omvang, zijn dat substantiële aantallen. Mensen zijn hun baan kwijtgeraakt en vinden het steeds moeilijker om rond te komen. Het grootste probleem is dat mensen zoveel verschillende schulden hebben dat ze niet meer weten waar ze moeten beginnen. Mensen moeten geholpen worden om weer grip op hun leven te krijgen. Als je grip op je leven hebt, kun je het oplossen en dat is het belangrijkste.”
Maatregelen
Vliegenthart beseft dat armoede helaas bij een grote stad hoort, maar benadrukt dat in zijn stad niemand aan de kant mag staan. “Om sociaal isolement onder ouderen te voorkomen, hebben we een regeling met het GVB. Ouderen die moeten rondkomen van een minimuminkomen, kunnen ook dit jaar gratis gebruik maken van het OV in de stad. Voor kinderen zorgen we dat de financiële situatie van hun ouders niet langer een belemmering vormt in hun ontwikkeling. Zij kunnen gewoon mee op schoolreisje, en net als hun klasgenoten hun huiswerk op een laptop maken. Het uitgangspunt in Amsterdam is dat alle kinderen gelijke kansen krijgen. De dikte van de portemonnee moet niet uitmaken of kinderen het Rijksmuseum kunnen bezoeken of niet. Ook willen wij dat iedereen in de stad mee kan doen en daarom maken we het mogelijk dat kinderen uit arme gezinnen ook naar de bioscoop kunnen met hun klasgenoten. Ik ben heel blij dat we in Amsterdam de Stadspas hebben die deze activiteiten toegankelijk maakt.”
De Regenboog Groep
“Armoede heeft veel verschillende oorzaken en daarmee is het denk ik niet mogelijk om één oplossing daarvoor te vinden, maar alles wat kan helpen moet onderzocht worden. Het basisinkomen is een interessante gedachte, maar met de nodige haken en ogen. Ook in Amsterdam is er door GroenLinks een voorstel ingediend voor een bijstandsregime zonder verplichtingen. Zelf ben ik blij met projecten als die van De Regenboog Groep waarbij Amsterdammers stadsgenoten heel concreet helpen. Een maatje die helpt met het op orde krijgen van financiën kan minima al veel stress schelen. Dat een ‘maatje’ daarnaast bijdraagt aan het voorkomen van sociaal isolement is een heel waardevolle bijkomstigheid.”
Op de rails
Peter (41) is al een aantal jaar vrijwilliger bij Vonk, een project van De Regenboog Groep dat mensen helpt in sociale armoede. “Stap één is mensen het vertrouwen geven dat het goed komt. Dat vertrouwen krijg je zodra je één ding tegelijk oppakt. Dan zeg ik: probeer eerst al je papieren te archiveren. Dan komen we daar volgende week op terug. Wat me opvalt is dat mensen hun bankafschriften en andere papieren op de gekste plekken bewaren: achter een vaas, diep verstopt in de kast of zelfs in de vuilniszak. De schaamte wordt weggelachen. Ook gaan mensen vaak over andere onderwerpen praten om het er maar niet over te hoeven hebben. Of ze gaan van de spanning blowen. Dan ruikt hun hele huis naar geurkaars in de hoop dat ik de wiet niet ruik. Als vrijwilliger help ik ze bij het maken van afspraken met instanties, de schuldhulpverlening of iets dergelijks. Ik doe dan rollenspellen, omdat mensen er dikwijls tegenop zien om te bellen. Ik ben dan de man aan de andere kant van de lijn en bereid ze voor op lastige vragen. Ik leer ze hoe ze zich niet moeten laten afschepen. Soms ga ik mee naar zo’n afspraak. Ik zeg dan niets, tenzij mijn klant iets over het hoofd dreigt te zien: dan grijp ik in.”
Eigen inzet
“Aan de uitgavenkant geef ik ook tips. Wat ik tegenkom is schrijnend. Dan sluiten mensen voor 54 euro per maand een nieuw abonnement af in ruil voor een nieuwe telefoon. Ook raad ik mensen af zich niet in de schulden te steken door via internet van alles te bestellen. Ik laat ze onderzoeken waar je het goedkoopst boodschappen kunt doen. En tip ze volkstuintjes te bezoeken. Mensen met een moestuintje kunnen soms hulp gebruiken bij het plukken en snijden. In ruil voor het onderhouden van andermans tuintje kun je verse groente krijgen. Groente die je niet krijgt bij de voedselbank. Wat ik vooral probeer te stimuleren is dat mensen weer wat meer dúrven! Uiteindelijk moeten ze het toch zelf doen. Mijn rol is slechts dat ene duwtje. Het mooie is dat het ook lukt. Door hun eigen inzet komen mensen eruit.”