Jetta Klijnsma
WE MOETEN HET MET ZIJN ALLEN DOEN
Als het sociale gezicht van dit kabinet gaan haar hart en hoofd uit naar de allerzwaksten in de samenleving. Altijd optimistisch en goed geluimd. Nicolline van der Spek sprak met staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Jetta Klijnsma over de aanpak van armoede. ‘Gemeenten zijn spekkopers met organisaties als de Regenboog binnen hun gemeentegrenzen.
Wat is het meest efficiënte tegengif voor armoede?
‘Dat is natuurlijk toch een baan! Maar ik geef onmiddellijk toe dat dit niet voor iedereen even gemakkelijk is. Om die reden hebben we met dit kabinet een sociaal akkoord gesloten met werkgevers en werknemers, waarbij de werkgevers hebben beloofd dat ze 125.000 banen zullen maken in tien jaar voor mensen die niet zelfstandig een minimumloon kunnen verdienen. Om precies te zijn: de werkgevers leveren 100.000 banen en de overheid, die natuurlijk ook werkgever is, voegt daar binnen tien jaar nog eens 25.000 banen extra aan toe. Het gaat vaak om mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking of psychische aandoeningen, die veel begeleiding nodig hebben op de werkvloer en ook zeker niet in staat zijn om zomaar even zelf te solliciteren. Vanuit de Participatiewet kunnen gemeenten aan deze mensen begeleiding aanbieden, maar ook loonkostensubsidie aanvragen, desgewenst een aanpassing doen op de werkvloer als mensen lichamelijk beperkt zijn.’
De klanten van De Regenboog Groep zijn in de regel niet hoog opgeleid. Ze hebben vaak schulden, verdrinken in de wirwar van paperassen en kampen daarnaast vaak met verslavings- en psychiatrische problemen. Hoe ziet u hún kansen op de toch al krappe arbeidsmarkt?
‘De doelgroep van de Regenboog heeft het het zwaarst op de arbeidsmarkt. Door de crisis is het normaal al lastig om een baan te vinden – en mensen met een lichamelijke beperking lukt het ook nog wel – maar mensen met psychische en/of verslavingsproblemen – dat vindt een werkgever in de praktijk behoorlijk lastig. Toch vind ik dat geen enkel mens aan de kant mag blijven staan. Dan komen organisaties als de Regenboog om de hoek kijken. Het is natuurlijk geweldig dat de Regenboog heel veel vrijwilligers in huis heeft die naast deze groep mensen gaan staan en helpen met schuldhulpverlening en dagbesteding.’
Maakt u de verantwoordelijkheid van de vrijwilliger daarmee niet te groot?
‘Dat hangt van de persoon zelf af. En het hangt af van de organisatie. Is er begeleiding? Worden vrijwilligers goed geëquipeerd. Ik begrijp dat de Regenboog haar vrijwilligers opleidt en dat er tussentijds intervisie is. Dat is prachtig. Zo worden vrijwilligers geleerd hun grenzen aan te geven. Dat is heel belangrijk, want sommige vrijwilligers zijn zo gecommitteerd dat ze de problemen mee naar huis nemen. Zo raakt de vrijwilliger mogelijk zelf aan lager wal en dat is natuurlijk niet de bedoeling.’
Mag ik u een vraag voorleggen van John, een klant van De Regenboog Groep. Door zijn verslavingsverleden en het feit dat hij een aantal keren heeft vastgezeten komt hij niet in aanmerking voor de schuldhulpverlening. Hoe komt John ooit nog van zijn schulden af?
‘Ik heb gehoord dat sommige gemeenten mensen met een verslavingsprobleem of gevangenisverleden op voorhand uitsluiten van de schuldhulpverlening. Dat mag niet op basis van de wet. Als mensen helemaal niet gemotiveerd zijn om iets aan hun schulden te doen, dan mag een gemeente zeggen: dit wordt voor ons wel heel moeilijk. Of als mensen al zeven keer in de schuldhulpverlening hebben gezeten en weer een achtste keer aankloppen, dan snap ik gemeenten ook. Maar je mag als gemeente niet op voorhand groepen uitsluiten. Wel kan een gemeente aankloppen bij andere organisaties in de stad en kijken wat nog wel soelaas biedt. Daarom vind ik het ook zo mooi dat de Regenboog bestaat. Gemeenten maken dankbaar gebruik van vrijwilligersorganisaties als het Leger des Heils, Humanitas en de Regenboog. Sterker, de gemeenten zijn spekkopers met organisaties als de Regenboog binnen hun gemeentegrenzen. Vrijwilligers zijn de ogen en oren van de samenleving. Een goede gemeentebestuurder tapt dit soort instellingen ook af.’
Zouden gemeenten wat u betreft meer moeten investeren in vrijwilligersorganisaties?
‘Jazeker. Als wethouder van Den Haag heb ik dat veelvuldig gedaan.’
In hoeverre bent u in dit kabinet met de VVD het sociale gezicht?
‘Laat ik stellen dat armoedebestrijding heel erg mijn aandacht heeft. Mensen uit de sores helpen. Soms moet je ze een beetje porren, maar uiteindelijk wil iedereen meedoen. Dat is ook de reden waarom ik de politiek ben ingegaan. Dat komt niet door mijn kromme benen hoor. Dat zit meer in mijn hoofd en hart.’
Mensen uit de sores helpen. Hoe doe je dat behalve door banen te creëren?
‘Er zijn tal van mogelijkheden om naar armoede te kijken. In het regeerakkoord hebben we als PvdA afgedwongen dat er jaarlijks 100 miljoen euro extra beschikbaar is voor armoedebestrijding. Het meeste daarvan gaat naar de gemeenten. Wat goed is dat heel veel gemeenten kindpakketten maken, zoals de gemeente Amsterdam. Veel gemeenten zetten ook in op preventie: het voorkomen van schulden. Dat vind ik ook een groot goed.’
Is het basisinkomen een optie?
‘Er zijn mensen die vinden dat het basisinkomen dé oplossing is voor alle problemen, maar zo simpel ligt het niet. Er zitten heel veel haken en ogen aan. Ik ben heel blij dat we in Nederland een vangnet hebben, namelijk de bijstand en AOW voor ouderen.’
U zei in een interview op radio 1 dat u geen enkel mens in Nederland in de steek laat.
‘Zo is het. We moeten ervoor zorgen dat alle mensen helpende handen aangereikt krijgen. Van professionals en gelukkig ook van al die steengoede vrijwilligers.
De Regenboog moet dus veertig jaar bijtekenen?
‘Nog veel langer wat mij betreft. We moeten het in dit land echt met zijn allen doen.’
Opdrachtgever: De Regenboog Groep, Amsterdam.