Angst, onzekerheid, eenzaamheid. Als corona iets van ons vraagt dan is het mentale weerbaarheid. Twee humanistisch geestelijk verzorgers blikken terug op hun werk in 2020.
Jodie werkt in de gevangenis
Door corona heeft mijn werk nog meer diepgang gekregen.
“Als geestelijk verzorger in een penitentiaire inrichting organiseer ik wekelijks een bezinningsbijeenkomst waarin we een levensbeschouwelijk thema behandelen aan de hand van muziek, gedichten en een overdenking van mijn kant. Normaal werk ik met grote groepen, maar door corona moesten we het aantal mensen opsplitsen in groepjes van maximaal vijf mensen. Dat gaf een nieuwe dynamiek, heb ik gemerkt. De bijeenkomsten werden intiemer, de jongens opener, ze durfden zich meer bloot te geven. Binnen een gevangenis moet je natuurlijk voorzichtig zijn met wat je zegt, daar kan genadeloos misbruik van worden gemaakt. Maar in zo’n kleiner gezelschap durfden de jongens zich ineens wel bloot te geven. Ze voelden zich meer op hun gemak.
Wat mijn betoog betreft, die hakte ik in stukjes, anders voelde het toch een beetje vreemd om voor vijf man een heel betoog houden. Tussendoor was er ruimte voor persoonlijke inbreng. Het betoog voelde daardoor minder anoniem. Mensen kunnen zich in een kleiner gezelschap niet meer verschuilen achter de ander. Het maakt ze tegelijk vrijer om over problemen te praten. Bijvoorbeeld over thuis. Soms waren er door de coronacrisis thuis meer problemen, daar zouden ze in een grotere groep niet zo snel over praten. Nu wel. Ze zochten steun en kregen steun. Van elkaar. Dat vond ik mooi om te zien.
Ook op een ander gebied heeft het coronajaar mijn werk positief beïnvloed. Ik heb de tijd genomen om een boekje te maken, Quarantaineverhalen uit de Bajes. Ik wilde een blik werpen achter de dikke muren en de mens achter een delict een stem geven. De jongens hebben er met plezier aan meegewerkt, juist omdat ze weten hoe negatief er naar ze wordt gekeken. Het interviewen zelf heeft geleid tot hernieuwd contact, tot meer diepgang zou je kunnen zeggen. Dat geldt voor mijn werk in het algemeen. Door corona heeft mijn werk als geestelijk verzorger nog meer diepgang gekregen.”
Jodie Ras (1978)
Werkzaam als geestelijke verzorger sinds: 2016
Waar: Penitentiaire Inrichting Almelo
Ellen werkt in een verpleeghuis
Ik hield in de gaten welke mensen het meest kwetsbaar waren.
“Het moeilijkst vond ik de tijden dat er besmettingen waren in huis. Op zo’n moment ging een hele etage op slot, totdat er duidelijkheid was. Soms zaten mensen wel vier weken geïsoleerd op hun kamer. Bij de een leidde dat tot het herbeleven van oude trauma’s uit hun leven, een slechte jeugd bijvoorbeeld. Anderen konden er weer wel een modus in vinden. Dat wisselde heel erg.
Mijn rol als geestelijk verzorger was er vooral op gericht om zoveel mogelijk contact te faciliteren. Tussen bewoners, maar ook tussen bewoners en familie. Ik plande raambezoeken en zorgde dat mensen konden beeldbellen en ik organiseerde kleine gespreksgroepjes in de huiskamers. Tijdens de koffie schoof ik aan bij de zorgteams. Ik heb vooral heel veel geluisterd het afgelopen jaar. En gekeken of iedereen tenminste één gesprekje had per dag, buiten de zorg om. Trouw zijn. Ik hield in de gaten welke mensen het meest kwetsbaar waren en wie zich redelijk redde.
Je moet niet vergeten dat er in een verpleeghuis gewoond wordt. Het is normaal gesproken een heel dynamische omgeving met de bloemist op donderdag en de visboer op vrijdag, reuring is belangrijk. Die levendigheid in huis viel allemaal weg. Tot het virus weer wat gedoofd was en de bewoners van een lang geïsoleerde etage voor het eerst weer naar buiten mochten. Iedereen kwam naar de tuin voor koffie en thee. De ontroering bij de bewoners, de blijdschap: O, ben jij er ook nog. Het was een memorabel moment om toen woorden te geven aan hoe zwaar het geweest was en tegelijkertijd stil te staan bij het feestelijke weerzien
Later heb ik gedachtenisbijeenkomsten georganiseerd per etage met muziek, uitwisseling en verhalen om de mensen te herdenken die het helaas niet hebben gered. Ik maakte het bewust niet te zwaar, wel realistisch.”
Ellen Loomans (1960)
Werkzaam als geestelijke verzorger sinds: 1991
Waar: Verpleeghuis Amsterdam.
Deze interviews zijn gepubliceerd op de site van het Humanistisch Verbond. Klik hier.